Filología Gallega
Novela e a súa evolución histórica
O concepto de novela e a súa evolución histórica
A épica e a narración. Orixes da novela*
Narración e épica son dous termos que proveñen do grego ððð (palabra). As primeiras manifestacións épicas atopámolas na Ilíada e Odisea, así coma nas historias relatadas polos aedos. En Roma aparecería nos prólogos unha pequena reflexión sobre o que escriben e xurde a necesidade de recoñecer a autoría.
Cómpre dicir que a épica non só se deu en Occidente, tamén a podemos atopar no Gilgamesh ou nas lendas de Mahabaratah.
A novela grecorromana
Novela como termo aparece no século XIX, até entón denominábase historia ( O satiricón de Petronio, O asno de ouro de Apuleio, Metamorfose de Ovidio...).
A novela nace na Época Helenística, tendo pouca consideración e sendo unha mestura de:
Historiografía: está escrita en prosa.
Comedia: toma dela a temática amorosa.
Segundo BAJTIN, a novela helenística pode ser de varios tipos:
-
De aventuras ou da proba: o argumento adoita ser a historia de dous amantes que se separan e despois de diversas dificultades vólvense xuntar. Tamén se chama de proba porque é frecuente que o pai da moza poña a proba ao seu amado.
-
De costumes: contan historias da vida cotiá ou pública. Exemplos: O satiricón de Petronio ou O asno de ouro de Apuleio.
-
Confesións: é a novela autobiográfica. Exemplo: Fedón de Platón.
A narrativa na tradición medieval e no ciclo clasicista
Na Idade Media a narrativa considérase un fermoso mentir e destacan as exempla ( fábulas). Amais das novelas mouriscas, pastorís etc. destacan tres ciclos na prosa medieval:
-
Ciclo bretón: materia de Bretaña.
-
Ciclo clásico: guerra de Troia.
-
Ciclo carolinxio: milagres xacobeos.
A ficcionalidade desenvolverase moito a partir do Quixote, unha novela metaficcional a partir da cal se comeza a distinguir entre romance e novela:
Romance ( do lat. romanice) | Novela ( do lat. nouus) | |
Francés | Roman | Nouvelle |
Portugués | Romance | Novela |
Italiano | Romanzo | Novella |
Castelán | Romance ( restrinxiuse o termo de xeito que só designa unha composición poética) | Novela |
A narrativa na Ilustración e no Romanticismo
O auxe da burguesía reflíctese tamén na narrativa da época, que intenta amosar a complexidade da vida, como é o caso do Werther de Goethe.
Os prerrománticos consideraban que ler novelas era prexudicial e un entretemento vulgar.
Os románticos, pola súa banda, valoran a novela por ser un xénero proteico, dentro do cal poden entrar cousas moi diversas, dándolle así liberdade ao creador, o xenio romántico. Nesta época aparecerán xéneros coma o drama romántico ou a novela gótica, mais será a novela histórica a que máis abunde.
A narrativa na segunda metade do século XIX e na primeira metade do século XX
Nesta etapa destaca, por unha banda, a aparición do naturalismo ( E. Zola) e, por outra, a creación dos reflectors da man de Henry James. Estes son personaxes que narran eles mesmos as súas sensacións (Niebla de Unamuno).
A novela contemporánea. Aproximación teórica
É unha novela postmoderna que se enfronta a narrativas con argumentos xa moi empregados anteriormente. Existen formas coma as mininarrativas (combinan música, cinema...). Segundo MIJAÍL BAJTIN existe un tipo de novela no que os personaxes dialogan continuamente, é a chamada novela polifónica que este autor atribúe a Dostoievski.
Outras formas narrativas
Epopea, mito, saga, lenda, xesta, milagre, exemplum, apólogo...
Novela e novela curta
O conto. Conto literario e conto popular
Do conto folclórico, analizado por Propp, nace o conto literario, cuxo principal mestre foi EDGARD ALLAN POE. Imos ver que trazos destacan diferentes teóricos na caracterización do conto respecto da novela:
Horacio Quiroga ( “ Decálogo del perfecto cuentista”)
-
Seguimento dos modelos de Poe, Maupassant, Kipling, Chekhov...
-
Estrutura:
-
Importancia da premeditación do autor.
-
As claves do conto deben estar no principio e no final.
-
Brevidade e intensidade: economía lingüística.
-
Personaxes:
-
Brevidade na súa caracterización.
-
Orientalos cara o final omitindo o que non sexa indispensábel.
-
O autor debe escribir con asepsia, atendendo só a o mundo interno ficcional.
Rafael Dieste ( “ Limiar” de Dos arquivos do trasno)
As características principais que para Dieste debe ter o conto, segundo Anxo Tarrío relacionadas coa teoría de Poe, son:
-
Importancia dun núcleo arredor do cal xiren os demais elementos (personaxes, narrador, tempo, espazo...).
-
O final coma a parte máis importante.
Julio Cortázar ( “ Algunos aspectos del cuento”)
-
Os elementos fundamentais do conto son:
-
Intensidade.
-
Tensión.
-
Significación.
-
A súa condensación faino semellante á fotografía.
-
Preocúpase moito pola situación do emisor e o receptor, por iso Pozuelo Yvancos di que destaca a parte pragmática.
-
Relaciona o conto coa poesía, igual ca Emilia Pardo Bazán.
Méndez Ferrín
-
Semellanza coa fotografía (metáfora do flash).
-
O conto coma un xénero autónomo.
-
Importancia do final, que debe darlle sentido ao anterior e ser moi condensado.
-
Concepción poética do conto (simultaneidade).
Kurt Sapang (1993)
-
Existencia dun núcleo arredor do que xiran os demais elementos e que se comeza narrando sen ningunha introdución (in medias res)
-
Final xeralmente aberto.
-
Condensación e síntese: acción única, espazo e tempo reducidos, importancia da trama (débese prescindir de diálogos que non aportan datos transcendentes e descricións).
-
Importancia do título.
Edelweiss Serra (1978)
-
Comezo in medias res
-
O conto crea un mundo ficcional finito, mentres que o da novela é infinito.
Helmut Bonheim
-
A reducida extensión do conto trae consigo a redución de:
-
Personaxes (tipos)
-
Tempo (sumario, elipse)
-
Espazo
-
Acción (orde lineal)
-
O MICRORRELATO
Aparece na sociedade actual respondendo á necesidade do consumo de fast culture. Ten importancia nos Estados Unidos (Short Short Story) e en América Latina (Augusto Monterroso).
Entre os seus creadores podemos nomear a Max Aub, María do Cebreiro Rábade Villar, Jaureguizar...
En canto ás súas características podemos dicir que son:
-
Concisión extrema.
-
É un xénero híbrido.
-
Aproxímase á poesía.
-
Importancia do título.
-
Importancia do comezo e do final.
* Até o punto 2.3. non comeza o que entra no exame.
Descargar
Enviado por: | El remitente no desea revelar su nombre |
Idioma: | gallego |
País: | España |